Groby wojenne na budowie S8

Podczas zdjęcia wierzchniej warstwy gruntu (tzw. odhumusowanie) natrafiono na zarysy jamy grobowej - dwa rzędy pochówku wzdłuż starej drogi krajowej nr 8 w rejonie miejscowości Nowa Osuchowa w gminie Ostrów Mazowiecka. Roboty ziemne zostały wstrzymane od maja do 5 czerwca, na obszarze około 2 arów.

W trakcie dotychczasowych prac prowadzonych m.in. przez pracowników Centrali GDDKiA z Wydziału Archeologii Departamentu Środowiska odkryto 19 grobów żołnierskich, w tym dwa zbiorowe (w jednym były szczątki 3 osób, w drugim - 4). W sumie pochowano tam 24 żołnierzy niemieckich, o czym świadczą m.in. resztki umundurowania, guziki, obuwie, czy hełmy pruskie - znane z I wojny światowej tzw. pikielhauby. Przy dwóch żołnierzach znaleziono tez dokumenty - książeczki wojskowe, dwa notatniki, oraz rzeczy osobiste - portfel, srebrny zegarek, fajki.

Szczątki oraz rzeczy osobiste trafiły do Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, zaś dokumenty do Archiwum Akt Nowych w Warszawie (gdzie bezpłatnie przejdą konserwacje i badania). Ostateczne miejsce pochówku wskaże Fundacja "Pamięć".

Właśnie zakończono prace przy ostatnim z grobów, natomiast należy się spodziewać dalszych prac w innych miejscach, gdyż wschodnie przedpola Warszawy były terenem walk w latach: 1915 (I wojny światowej), w 1920 (wojna polsko-bolszewicka) oraz w 1939 i 1944 (II wojny światowej).

I tak, po zakończeniu prac archeologicznych na obszarze koło Nowej Osuchowej, prawdopodobnie jeszcze w czerwcu, trzy kilometry dalej koło miejscowości Nagoszewka Druga rozpoczną się kolejne ekshumacje. Tam też bowiem znaleziono ludzkie szczątki, prawdopodobnie z okresu wojny polsko - bolszewickiej (według świadectw okolicznej ludności).

Z kolei Fundacja "Pamięć" wystąpiła do GDDKiA z wnioskiem o udostępnienie jednej z działek w granicach budowanej drogi ekspresowej S8 na odcinku Wyszków - węzeł Poręba, w rejonie miejscowości Białebłoto - Kurza w gminie Brańszczyk. Jeśli posiadane informacje się potwierdzą konieczna będzie tam ekshumacja 2 mogił, w których spoczywa kilkudziesięciu żołnierzy niemieckich z II wojny światowej - polegli prawdopodobnie w 1944r.

Ponieważ jest to pierwsze wstrzymanie prac budowlanych przy realizacji drogi ekspresowej S8 na odcinku Wyszków - Ostrów Mazowiecka, prace ruszyły wiosną tego roku, trudno w tej chwili przewidzieć, czy wstrzymywanie robót w związku z pracami archeologicznymi, będzie miało wpływ na termin zakończenia inwestycji.

źródło zdj. GDDKiA o/Białystok