Dziś Niedziela Palmowa

Dodano: 10 kwietnia 2022 08:29, Autor: News4Media, red. Miłosz Magrzyk

Dlaczego połykano kotki baziowe i co zwiastowało przyjście pucheroków? Oto zwyczaje związane z Niedzielą Palmową.
Niedziela Palmowa to pamiątka po wjeździe Jezusa Chrystusa do Jerozolimy. Przybył tam wraz ze swoimi uczniami. Jezus do miasta wjechał na osiołku, a tłum ludzi witał go liśćmi palm. Liście były też rzucane pod kopyta zwierzęcia, żeby stąpało miękko, niosąc Zbawiciela. W Niedzielę Palmową organizowane są procesje i święcenie palm. W krajach południowych są to żywe liście. W innych, jak Polska, palmy wykonują sami wierni. Z różnych materiałów.

REKLAMA



Ta tradycja została zapoczątkowana w IV wieku w Jerozolimie. I szybko się rozprzestrzeniła. W XI wieku do liturgii Kościoła katolickiego wprowadzono obrzęd święcenia gałązek.

Nie ja biję!

W Polsce świętowano to już w średniowieczu, a ten dzień nazywano palmowym, kwietnym lub wierzbnym. Potem zwyczaje się zmieniały i rozbudowywały. W wielu miejscowościach Polski wsie objeżdżał wózek z figurką Jezusa Chrystusa. Mówiono na niego Jezusek Palmowy. Wózek był ciągnięty z reguły przez najważniejszych mieszkańców danej miejscowości. Zebrany tłum rzucał pod koła kwiaty i gałązki palmowe.

W XVII wieku w Małopolsce powstał nowy zwyczaj. Zaczęły się pojawiać pucheroki. To młodzi chłopcy, którzy ustawiali się w szpalery przed kościołami. Na głowach mieli słomiane, stożkowe kapelusze ozdobione wstążkami, a twarze czernili sobie sadzą. Recytowali zabawne wierszyki i wyciągali ręce po datki. Na wsiach chodzili po domach, gdzie dostawali np. jajka. Ich wizyta miała przynieść szczęście.

Z kolei w Wielkopolsce i na ziemi kieleckiej chodziły grupy teatralne, które przedstawiały sceny z życia Jezusa. Na ziemi chełmskiej po mszy okładano się gałązkami i koniecznie wypowiadano słowa: Nie ja biję, wierzba bije. Za sześć noc - Wielkanoc.

Wałki i słupy

W zależności od regionu palmy przybierały inną postać. Tak zresztą często jest do dziś. Są plamy wileńskie, czyli tzw. wałki - wysokie, kolorowe pałki różnej długości. Robi się je z farbowanych kłosów zbóż, suszonych traw, mchów oraz kwiatów z bibuły. Na Podlasiu i Kurpiach palmy mają po kilka metrów wysokości. To wręcz słupy zdobione gałązkami bukszpanu, cisu, tui, świerku, wierzby, kwiatami z bibuły i wstążkami. Wierzba jest częstym materiałem, bo tradycyjnie jest uznawana za miłującą życie i potrafi przetrwać w najgorszych warunkach.

Z kolei na południu Polski palmy są mniejsze i robi się je z gałązek wierzby lub leszczyny, które przewiązuje się kolorową tasiemką. Szczyt palmy ozdabia się bukietem z bukszpanu i świerku oraz wstążkami.

Dla zdrowia

Kolejne zwyczaje, także zróżnicowane regionalnie, są również bardzo ciekawe. Na przykład, gdy z poświęconą palmą wracało się do domu, to połykało się tzw. kotki baziowe. Ludzie wierzyli, że uchroni to przed bólem gardła. Zmoczoną palmą kropiono dom i gospodarstwo oraz zwierzęta. Gładzono nią boki krów i koni. Do pysków wkładano im gałązki. Wierzono, że dzięki temu zwierzę będzie zdrowe.

Części palmy umieszczano w gniazdach drobiu oraz pod pługiem. Jednak najważniejsze było zatknięcie palmy za święty obraz w domu. Z kolei w Małopolsce i w okolicach Rzeszowa w wielkanocną niedzielę wbijano palmę na polu. Miało to ochronić zbiory.

Generalnie palma miała być w domu przez rok. Tuż przed Środą Popielcową paliło się ją, a popiół był (i jest) wykorzystywany do posypywania głów w Kościele.

Wielki Tydzień

Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, a kończą nieszpory Wielkiej Niedzieli. Wielki Tydzień zachował wiele zwyczajów. Poniedziałek, wtorek i środa Wielkiego Tygodnia są dniami poświęconymi pojednaniu. Był to też czas porządków, przyozdabiania domów. W Wielki Czwartek milkną dzwony, które zastępują kołatki, a po mszy Wieczerzy Pańskiej następuje obnażenie ołtarza. Najważniejszym okresem roku liturgicznego i Wielkiego Tygodnia jest Triduum Paschalne. Obejmuje ono czas od wieczornej mszy w Wielki Czwartek i trwa do nieszporów w Niedzielę Zmartwychwstania.



Źródło zdjęcia: Andrzej Gondek / Wikipedia

Zobacz również

Przepisy na potrawy, których nie może zabraknąć na wielkanocnym stole

10 kwietnia 2022, News4Media, red. Miłosz Magrzyk

Są takie dania, bez których nie wyobrażamy sobie Wielkanocy. Zostało tylko kilka dni, żeby pomyśleć o ich przygotowaniu.

Uczniowie tworzyli palmy wielkanocne (zdjęcia)

8 kwietnia 2022, Biblioteka Publiczna w Broku, red. Miłosz Magrzyk

W warsztatach uczestniczyli uczniowie z klas II i III.

Wielkanoc coraz bliżej. Tworzono oklejanki kurpiowskie (zdjęcia)

5 kwietnia 2022, Biblioteka Publiczna w Broku, red. Miłosz Magrzyk

Ze świętami wielkanocnymi wiąże się wiele religijnych obrzędów oraz kulturowych tradycji.

Komentarze

Brak komentarzy

Komentarze publikowane pod artykułami są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść tych opinii.

Katalog firm promowane

PSB MRÓWKA

ul. Lubiejewska 94
07-300 Ostrów Mazowiecka

Wszystko dla domu i ogrodu!

Kwiaciarnia, Poczta Kwiatowa Jarek Kuczyński

ul. Armii Krajowej 10
07-300 Ostrów Mazowiecka

GABINET PSYCHOTERAPII "ŻYCIE"

ul. Broniewskiego 24A/52
07-300 Ostrów Mazowiecka

Terapia, diagnoza, badania kierowców, badania na broń.

Regulamin | Polityka prywatności | Reklama | Kontakt

UWAGA! Ta strona używa plików cookie i podobnych technologii m.in. w celach: świadczenia usług, dostosowywania stron do indywidualnych potrzeb użytkowników oraz w celach reklamowych i statystycznych. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień przeglądarki oznacza, że pliki cookie będą zapisywane w pamięci urzadzenia. W każdym momencie można zmienić te ustawienia. Szczegóły w Polityce Prywatności. [Zamknij]