Pogrzeb żołnierza niezłomnego Stanisława Gutowskiego (zdjęcia)

20 maja 2022 r. wójt gminy Stary Lubotyń przy udziale Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku zorganizował uroczysty pogrzeb żołnierza wyklętego Stanisława Gutowskiego, którego szczątki zostały odnalezione podczas prac poszukiwawczych przeprowadzonych w 2020 r. na cmentarzu w Starym Lubotyniu przez pracowników Biura Poszukiwań i Identyfikacji z Instytutu Pamięci Narodowej.



Stanisław Gutowski pochodził z Gumowa, a w szeregi konspiracji wstąpił w czasie okupacji niemieckiej od 1942 r., zasilając lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych na terenie powiatu Łomża. W tych strukturach zajmował się pracą organizacyjną oraz kolportażem podziemnej prasy. Uczestniczył też w organizowanych szkoleniach wojskowych przygotowujących żołnierzy do walki czynnej. Zdobyte wówczas doświadczenie oraz wrodzone zdolności zaowocowały w momencie powołania do istnienia w 1945 r. Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, w którego szeregach walczył na terenie rodzimego powiatu łomżyńskiego (kryptonim Łaba) oraz sąsiadującego z nim powiatu ostrowskiego (kryptonim Olkusz.)

Na jesieni 1945 r. został mianowany dowódcą drużyny Pogotowia Akcji Specjalnej w oddziale por. Henryka Jastrzębskiego, ps. Zbych. Od wiosny 1947 r. walczył w szeregach 1. Podlaskiej Brygady NZW por. Tadeusza Narkiewicza, ps. Ciemny, a po jego śmierci samodzielnie dowodził patrolem PAS. Był także podkomendnym por. Zbigniewa Żwańskiego, ps. Noc. Brał udział w wielu brawurowych akcjach przeciwko siłom resortu bezpieczeństwa publicznego. Ochraniał także miejscową ludność przed komunistycznymi represjami oraz pospolitymi przestępcami.

W maju 1948 r. został postrzelony w czasie próby wykonania likwidacji komunistycznego funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Żołnierze z patrolu ukryli ciężko rannego Sokoła w gospodarstwie należącym do członka siatki terenowej w Jarmutach. Niestety bez opieki medycznej zmarł po kilku dniach cierpień. Jego ciało przewieziono w tajemnicy do rodzinnego domu w Gumowie. Pod osłoną nocy siostra zmarłego, Franciszka Gutowska, przewiozła brata na cmentarz parafialny w Starym Lubotyniu i tam pochowała go w nieoznaczonym miejscu, zachowując tajemnicę o tej mogile przez kolejne lata. Dzięki relacji świadka zespół pracowników Biura Poszukiwań i Identyfikacji kierowany przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka odnalazł szczątki Stanisława Gutowskiego. Prace ekshumacyjne odbyły się w czerwcu 2020 r. Rodzina Sokoła notę identyfikacyjną w Pałacu Prezydenckim w Warszawie odebrała 12 sierpnia 2021 r.

Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się mszą św. w kościele parafialnym pw. Nawiedzenia NMP w Starym Lubotyniu. Liturgii przewodniczył proboszcz parafii ks. kan. Janusz Tyszka w asyście ks. Tomasza Trzaski z Samodzielnej Sekcji Informacji i Sprawozdawczości IPN. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli: najbliższa rodzina zmarłego, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, przedstawiciele kombatantów, służb mundurowych, kompania honorowa Wojska Polskiego oraz zebrani wierni. Obecna była także spora grupa młodzieży.

W wygłoszonej homilii pogrzebowej ks. Tomasz Trzaska powiedział, że: Powracamy po swoich. Polska upomina się o swoich bohaterów, upomina się o ofiary i jest to wyraz ludzkiej odpowiedzialności w wymiarze państwowym. Państwo polskie czyni zadość obowiązkowi odnalezienia swoich, póki wszyscy nie zostaną odnalezieni. Tak się robi. Wraca się na pole bitwy po swoich żołnierzy. Ich się nie zostawia tam, gdzie polegli, tam, gdzie zostali zabici.

Po zakończeniu mszy nastąpiło odprowadzenie szczątków zmarłego na cmentarz parafialny w asyście Kompanii Honorowej Wojsk Obrony Terytorialnej z 52. Brygady Lekkiej Piechoty w Komorowie.

Po wystąpieniach przybyłych gości z honorami wojskowymi trumnę złożono do grobu. Na zakończenie rodzina Stanisława Gutowskiego podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do upamiętnienia ich krewnego w tak uroczysty sposób.