160. rocznica bitwy pod Kietlanką. Upamiętnienie i edukacja w gminie Zaręby Kościelne (zdjęcia)

Uroczyste zakończenie projektu "13 maja 1863 r. - pamiętamy! Upamiętniamy 160. rocznicę bitwy pod Kietlanką." odbyło się 11 października 2023. Ten wyjątkowy projekt został zrealizowany przez Bibliotekę Publiczną Gminy Zaręby Kościelne w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Kultura - Interwencje, Edycja 2023. Tegoroczna odsłona programu, przyniosła rekordową liczbę wniosków, a spośród 2177 zgłoszeń wyłoniono 341 beneficjentów. Jednym z nich była właśnie zarębska biblioteka, która otrzymała dofinansowanie w wysokości 5 tys. zł.

Głównym celem tego zadania było stworzenie warunków do wzmacniania tożsamości i uczestnictwa mieszkańców Gminy Zaręby Kościelne w kulturze na poziomie lokalnym, upamiętnienie polskiego dziedzictwa historycznego oraz poszerzenie kręgu osób zainteresowanych lokalną historią.

Bitwa pod Kietlanką, która miała miejsce 13 maja 1863, była potyczką pomiędzy oddziałami polskimi a wojskami rosyjskimi i jednym z ważnych wydarzeń w historii Polski, związanych z Powstaniem Styczniowym. Oddział Ignacego Mystkowskiego, składający się z około 1500 powstańców, stanął wobec około 1200 rosyjskich żołnierzy, zarówno piechoty, jak i kawalerii. Płk. Mystkowski postanowił uderzyć na linię kolei warszawsko-petersburskiej. Po ustaleniu planu, siły dowodzone przez Karola Frycze miały zaatakować Małkinię, a Ignacy Mystkowski w tym czasie miał uszkodzić tory w okolicach Kietlanki. Bitwa rozpoczęła się zasadzką polskich powstańców na transport kolejowy rosyjskiego zgrupowania gen. Tolla, który stacjonował w Czyżewie. Ignacy Mystkowski i jego oddział, wbrew przewadze przeciwnika, podjęli desperacką próbę obrony i zaszkodzenia rosyjskim wojskom. Jednak los nie był po ich stronie. Bitwa pod Kietlanką zakończyła się klęską powstańców. Poległ dowódca płk. Ignacy Mystkowski oraz dowódca batalionu strzelców kpt. Władysław Ostaszewski. Straty polskie wynosiły 40 zabitych, 25 rannych i 80 wziętych do niewoli. Rosjanie mieli stracić 60 zabitych i rannych.

Dla wielu mieszkańców regionu pamięć o tym wydarzeniu ma ogromne znaczenie, stąd też niezwykle istotna akcja biblioteki.

W ramach zadania zorganizowano dwa wyjazdy do miejsca pamięci w Kietlance. Uczestniczyli w nich zarówno uczniowie klasy VI A Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zarębach Kościelnych, jak i podopieczni Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego. Jeden z wyjazdów odbył się w formie wycieczki rowerowej, co dodatkowo wprowadziło element aktywności fizycznej do projektu.

Podczas wizyty w Kietlance, uczestnicy wysłuchali prelekcji na temat bitwy oraz historii regionu. W miejscu pamięci, gdzie stoi pomnik-krzyż ku czci powstańców styczniowych i pułkownika Ignacego Mystkowskiego, uczestnicy wycieczki złożyli kwiaty i zapalili znicze, aby uczcić pamięć poległych za ojczyznę. Edukacja też odegrała istotną rolę w projekcie. Dla uczniów przygotowano konkurs wiedzy o Powstaniu Styczniowym oraz gminie Zaręby Kościelne. Ten element projektu miał na celu pogłębienie wiedzy uczestników na temat historii regionu i wydarzeń związanych z powstaniem przeciwko zaborcom.

Ponadto biblioteka zaplanowała dwa spacery tematyczne, podczas których uczestnicy odwiedzili zarębski cmentarz parafialny. Podobnie jak w wyjazdach do Kietlanki, uczestniczyli w nich podopieczni Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego, oraz uczniowie Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zarębach Kościelnych, tym razem dwóch klas - VI A i VI B.Właśnie tam, przy głazie poświęconym pamięci żołnierzy września, pułkownika Ignacego Mystkowskiego i powstańców styczniowych, złożyli kwiaty i zapalili znicze. Symboliczny grób wskazujący miejsce pochówku pułkownika Ignacego Mystkowskiego przypomniał o tragicznych wydarzeniach z 13 maja 1863 roku. Nie zabrakło także odczytania inskrypcji z tablic pamiątkowych przy miejscowych kościołach, takich jak parafia pw. Najświętszego Imienia Jezus i św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza oraz parafia pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika.

Edukacja i kultura to kluczowe elementy projektu. W Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnym odbyły się trzy międzypokoleniowe warsztaty malarskie pod hasłem "Tu jest nasz dom, nasze miejsce." Uczestniczyli w nich zarówno podopieczni COM, jak i uczniowie różnych klas ze szkoły podstawowej wraz z nauczycielami. To wyjątkowe spotkanie w przestrzeni sztuki sprzyjało budowaniu dialogu międzypokoleniowego, opartego na wzajemnym szacunku, życzliwości i zrozumieniu. Ponadto ogłoszono konkurs plastyczny, który miał na celu stworzenie warunków dla wzmacniania tożsamości kulturowej i uczestnictwa w kulturze na poziomie lokalnym, a także zaangażowanie w twórcze działania na rzecz kultywowania pamięci o ważnych dla Polski postaciach, miejscach i wydarzeniach. Udział wzięło 49 osób.

Podczas uroczystego zakończenia projektu miało miejsce wręczenie nagród laureatom konkursu. Wyjątkową nagrodą specjalną wyróżniono ucznia klasy IV za wyjątkową współpracę międzypokoleniową. Ponadto, dyplomy z podziękowaniem wręczono dyrektorce Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zarębach Kościelnych, Jolancie Porucznik, oraz kierownik Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego, Magdalenie Świerczewskiej, za ich współpracę i zaangażowanie w działania biblioteki w ramach projektu.

Podczas uroczystości głos zabrali goście specjalni, w tym wójt gminy Zaręby Kościelne, Urszula Wołosiewicz, która wyraziła swoje uznanie dla drugiego projektu zrealizowanego przez książnicę. Podkreśliła ona, że takie działania pielęgnują pamięć o ważnych postaciach, miejscach i wydarzeniach w historii Polski oraz poszerzają krąg osób zainteresowanych lokalną historią. Magdalena Świerczewska, również wyraziła wdzięczność za współpracę i zaangażowanie podopiecznych jej placówki w różnorodne działania biblioteki.

Punkt kulminacyjny uroczystości stanowił koncert muzyki patriotycznej, który dostarczył uczestnikom wiele wzruszeń i ducha patriotyzmu. Renata i Arkadiusz Korytkowscy zachęcili wszystkich do wspólnego odśpiewania najpiękniejszych polskich pieśni, zbierając gromkie brawa od zgromadzonej publiczności. Na zakończenie spotkania wszyscy goście zostali zaproszeni na poczęstunek oraz do obejrzenia nagrodzonych prac, które zaprezentowano na specjalnej wystawie pokonkursowej.

Projekt "13 maja 1863 r. - pamiętamy! Upamiętniamy 160. rocznicę bitwy pod Kietlanką" nie tylko upamiętnił ważne wydarzenie historyczne, ale także wzmocnił więzi społeczności lokalnej, zachęcając mieszkańców do pogłębiania wiedzy historycznej i kultywowania dziedzictwa kulturowego.