Inicjatywa, która przywróciła pamięć o powstaniu styczniowym (zdjęcia)

Projekt "Pamięci Powstańców", który otrzymał dofinansowanie ze środków biura "Niepodległa" w ramach programu dotacyjnego "Powstanie Styczniowe 1863-1864", był realizowany w roku 2024 przez Miejską Biblioteką Publiczną im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej. Celem przedsięwzięcia było przywrócenie pamięci o wydarzeniach powstania styczniowego na ostrowskiej ziemi oraz upowszechnienie wiedzy o lokalnych bohaterach, którzy walczyli o niepodległość Polski. Projekt okazał się wydarzeniem angażującym mieszkańców Ostrowi Mazowieckiej w każdym wieku oraz zachęcającym ich do poznania i kultywowania lokalnej historii.

Konkurs "Regionalny leksykon powstania styczniowego"

Jednym z pierwszych etapów realizacji projektu był konkurs historyczny "Regionalny leksykon powstania styczniowego", który odbył się w maju 2024. Konkurs skierowany był do uczniów szkół podstawowych oraz średnich z powiatu ostrowskiego. Jego celem było nie tylko pogłębienie wiedzy historycznej, ale również zacieśnienie więzi społecznych i pobudzenie młodzieży do twórczego myślenia o lokalnej historii. Uczestnicy mieli za zadanie stworzyć prezentacje multimedialne, które zawierały hasła opisujące wydarzenia, osoby i miejsca związane z powstaniem styczniowym na ziemi ostrowskiej. Konkurs spotkał się z dużym zainteresowaniem - wzięło w nim udział 17 uczniów, a 13 czerwca odbyła się uroczystość wręczenia nagród dla laureatów.

Miejska gra "Powstańczy patrol"

Jednym z najciekawszych wydarzeń w ramach projektu była gra miejska "Powstańczy patrol", zorganizowana 9 maja 2024 przez bibliotekę. Młodzież z ostrowskich szkół podstawowych miała okazję wcielić się w detektywów, którzy poszukiwali zaginionych dokumentów oraz skarbu powstańczego ukrytego przez Feliksa Szabłowskiego, burmistrza Ostrowi Mazowieckiej. Gra połączyła elementy edukacji historycznej z zabawą, angażując młodych uczestników w rozwiązywanie zagadek, łamanie kodów i analizowanie starych fotografii. Ostatecznie grupy odnalazły ukryty skarb - replikę cennych klejnotów, które miały być przeznaczone na rzecz powstańców. Wydarzenie przybliżyło młodzieży historię powstania, a także pozwoliło na interaktywne poznanie lokalnych wątków powstańczych, które miały znaczenie w kontekście całego zrywu niepodległościowego.

Spacery historyczne po mieście

W ramach projektu odbyła się także seria spacerów historycznych po Ostrowi Mazowieckiej, które miały miejsce w maju, czerwcu i wrześniu. Wędrówki po mieście pozwoliły mieszkańcom, a zwłaszcza uczniom szkół średnich, poznać historię miasta z okresu powstania styczniowego. Pod przewodnictwem Andrzeja Mierzwińskiego uczestnicy spacerów odkrywali ważne miejsca związane z wydarzeniami powstańczymi. Wśród nich znalazły się takie lokalizacje jak polowy szpital powstańczy, miejsce straceń powstańców, a także miejsca związane z bitwami pod Kietlanką, Nagoszewem i Stokiem. W trakcie spacerów odwiedzono także cmentarz parafialny, gdzie zapalono znicze na grobach powstańców.

Warsztaty rękodzielnicze - międzypokoleniowa integracja

Projekt "Pamięci Powstańców" obejmował także warsztaty rękodzielnicze, które miały charakter międzypokoleniowy, angażując dzieci, dorosłych i seniorów w twórczą działalność. Warsztaty, które odbyły się 12 lipca 2024 w budynku Starej Elektrowni, były okazją do wykonania patriotycznych kotylionów, biało-czerwonych chorągiewek oraz kwiatów z bibuły. Zajęcia poprowadziła Elżbieta Zapisek, ostrowska artystka, która nauczyła uczestników technik rękodzielniczych. Wytworzone przez uczestników prace zostały następnie wykorzystane podczas koncertu pieśni patriotycznych "Pamięci Powstańców". 16 lipca br. odbyły się kolejne warsztaty, podczas których uczestnicy tworzyli "czarną biżuterię" - elementy biżuterii noszonej przez kobiety w XIX w. na znak żałoby po ofiarach stłumienia manifestacji z 27 lutego 1861. Zajęcia prowadziła Karolina Kolbuszewska, dyrektorka Muzeum Dom Rodziny Pileckich.

Piknik historyczny i koncert pieśni patriotycznych

Jednym z najważniejszych wydarzeń projektu był piknik historyczny z elementami rekonstrukcji, który odbył się 23 sierpnia 2024 w ogrodzie biblioteki. Współorganizowany z Muzeum 2 Korpusu Polskiego w Józefowie, przeniósł uczestników w czasy powstania styczniowego. W ramach wydarzenia zaprezentowano pokazy strzelania z broni czarnoprochowej, wystawę przedmiotów z epoki, w tym mundurów i broni, oraz rekonstrukcję obozu powstańczego. Dla najmłodszych przygotowano atrakcje takie jak gra w krokieta czy strzelnica. W ramach pikniku odbyły się także warsztaty tworzenia patriotycznych chorągiewek i tatuaży.

Tego samego dnia w ogrodzie ostrowskiej książnicy odbył się koncert pieśni patriotycznych "Pamięci Powstańców", w którym wzięli udział mieszkańcy Ostrowi Mazowieckiej, wspólnie śpiewając pieśni z okresu powstania styczniowego, takie jak "Hej, strzelcy wraz" czy "Ostatni mazur". Wspólne śpiewanie wzmocniło poczucie integracji międzypokoleniowej oraz więzi z historią narodową. Uczestnicy wydarzenia otrzymali śpiewniki, chorągiewki oraz kotyliony.

Podsumowanie projektu

Projekt zakończył się 17 października 2024 spotkaniem podsumowującym w Miejskiej Bibliotece Publicznej, podczas którego historyk, dr Kamil Kartasiński, poprowadził prelekcję pt. "Bitwy i potyczki powstania styczniowego". W swojej prelekcji opowiedział o działaniach powstańczych w rejonie Puszczy Białej oraz o skutkach i znaczeniu zrywu niepodległościowego. Spotkanie miało także charakter praktyczny, gdyż uczestnicy mieli okazję zapoznać się z funkcjonalnością wirtualnej mapy bitew powstania styczniowego, która pozwala na wirtualną wędrówkę po polach bitew z 1863 roku.

Dzięki szerokiemu wachlarzowi wydarzeń edukacyjnych, warsztatów i inicjatyw kulturalnych, mieszkańcy Ostrowi mieli okazję pogłębić swoją wiedzę o regionalnej historii, a także zintegrować się wokół wspólnej pamięci narodowej, która wciąż jest aktualna i pełna znaczenia. Relacje ze wszystkich wydarzeń można znaleźć na Ostrowskim Portali Internetowym, a także na oficjalnej stronie internetowej biblioteki.