100 lat kobiet w policji. Historia, rozwój i współczesność

W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Europie i w Polsce zaszły istotne zmiany społeczne. Wraz z rosnącą aktywnością zawodową kobiet rosła także potrzeba ich obecności w służbach mundurowych. Policja musiała dostosować się do nowych wyzwań, takich jak walka z sutenerstwem, handlem ludźmi, przestępstwami przeciwko kobietom i młodzieży. Tradycyjnie męskie struktury policyjne nie radziły sobie z tymi problemami w pełni skutecznie, dlatego wprowadzono kobiece oddziały.

W Polsce tworzenie policji kobiecej postępowało powoli. Pierwsze przepisy regulujące jej działalność pojawiły się w 1923 roku, ale dopiero dwa lata później minister spraw wewnętrznych Cyryl Ratajski nakazał oficjalne utworzenie tej formacji. 15 kwietnia 1925 w Komendzie Głównej Policji Państwowej w Warszawie rozpoczął się pierwszy kurs dla policjantek. Szkolenie ukończyło 30 kobiet, które zajmowały się głównie walką z nierządem i handlem żywym towarem.

Jedną z najważniejszych postaci w historii polskiej policji kobiecej była Stanisława Filipina Paleolog. To ona stanęła na czele pierwszych struktur kobiecych i objęła kierownictwo brygady sanitarno-obyczajowej. W 1935 została szefową nowo utworzonego referatu policji kobiecej w Centralnej Służbie Śledczej. Jej działalność była wysoko oceniana nie tylko w kraju, ale i za granicą. Uczestniczyła w międzynarodowych konferencjach poświęconych walce z handlem kobietami oraz resocjalizacji prostytutek.

Po ukończeniu pierwszego kursu absolwentki zostały skierowane do służby, głównie w Warszawie i Łodzi. Początkowo ich potencjał nie był w pełni wykorzystywany, ale stopniowo policja kobieca zaczęła odgrywać coraz większą rolę. Policjantki zajmowały się pracą w środowiskach domów publicznych, działały prewencyjnie wśród młodzieży i kobiet zagrożonych demoralizacją.

Przełom nastąpił w 1935 roku, kiedy to przystąpiono do rozbudowy struktur kobiecych w policji. Minister spraw wewnętrznych wydał rozporządzenie o organizacji kursu specjalnego dla kobiet w Szkole dla Oficerów w Warszawie. Kurs ten ukończyło 65 słuchaczek, a absolwentki rozpoczęły służbę w mundurach. Kolejne szkolenia odbywały się w latach 1936 i 1938, a program nauczania stale się rozszerzał, dostosowując do rosnących potrzeb.

Polska policja kobieca szybko zdobyła uznanie na arenie międzynarodowej. W 1935 roku polskie struktury wizytowały angielskie policjantki z komendantką Mary Sophie Allen na czele. Po zakończeniu wizyty brytyjska delegacja oceniła polską policję kobiecą jako najlepszą na świecie. Tematyka ta była także szeroko omawiana na międzynarodowych kongresach, gdzie podkreślano skuteczność polskich policjantek. W 1937 roku komendanci policji w Nowym Jorku i Londynie zwrócili się do polskich władz o informacje dotyczące organizacji i doświadczeń związanych z policją kobiecą w Polsce.

Obecnie kobiety odgrywają znaczącą rolę w polskiej policji. Według danych z 1 lutego 2025 w służbie znajduje się ponad 38 tysięcy kobiet, w tym ponad 20 tysięcy funkcjonariuszek. Większość z nich pełni służbę prewencyjną (około 11 tysięcy), niemal 8 tysięcy pracuje w pionie kryminalnym, a ponad 1.300 w służbie wspomagającej.

Dzisiejsze policjantki wykonują te same zadania co ich koledzy, awansują na wysokie stanowiska i biorą udział w najbardziej wymagających operacjach. Ich rola w strukturach policyjnych jest niepodważalna i stanowi kontynuację ponad stuletniej tradycji kobiet w policji.

Historia kobiet w polskiej policji to opowieść o determinacji, zaangażowaniu i stopniowym zdobywaniu należnego miejsca w służbach mundurowych. Począwszy od pierwszego kursu w 1925 roku, przez rozwój struktur kobiecych w latach 30., aż po współczesną policję, kobiety odgrywały kluczową rolę w ochronie społeczeństwa. Dziś stanowią one integralną część polskich sił porządkowych, kontynuując misję swoich poprzedniczek i inspirując kolejne pokolenia.

Źródło zdjęcia: Polska Policja