Konkurs na amatorski słownik gwarowy "Kolekcjoner słów gwarowych"

Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi ogłasza rozpoczęcie wyjątkowego konkursu "Kolekcjoner słów gwarowych", którego celem jest dokumentowanie i promowanie gwar wiejskich w Polsce. Konkurs jest skierowany do miłośników języka, regionalistów i pasjonatów, którzy pragną chronić i ożywiać słownictwo związane z tradycjami małych ojczyzn.

Celem konkursu jest stworzenie amatorskich słowników gwarowych, które będą dokumentować specyficzną mowę mieszkańców wsi, miasteczek lub regionów. Gwara, jako część dziedzictwa językowego, odgrywa istotną rolę w przekazywaniu tradycji i kultury, stanowiąc świadectwo minionych czasów, a także mentalności społeczności. W ramach konkursu organizatorzy pragną wspierać osoby, które zbierają i dokumentują słownictwo gwarowe, promując tym samym regionalne odmiany języka.

Udział w konkursie mogą wziąć osoby, które ukończyły 18. rok życia i nie posiadają wykształcenia wyższego językoznawczego ani nie zajmują się zawodowo gwarami. Uczestnicy mają możliwość zgłoszenia pracy indywidualnie lub we współautorstwie (maksymalnie trzy osoby). Każdy uczestnik może zgłosić jedną pracę, która musi być oryginalna, nienagradzana i niepublikowana.

Konkurs przewiduje trzy kategorie:

1. Słownik tradycyjny - alfabetyczny
W tej kategorii materiał słownikowy ma być uporządkowany alfabetycznie, a artykuły hasłowe powinny zawierać definicje i przykłady użycia wyrazów w kontekście.

2. Słownik tematyczny
Słownik ma grupować wyrazy według określonych kręgów tematycznych, takich jak zwierzęta, rośliny, dom czy człowiek. Tak jak w poprzedniej kategorii, każdy wpis powinien zawierać definicje i kontekstowe cytaty.

3. Słownik frazowy
W tej kategorii uczestnicy mają stworzyć słownik, w którym prezentowane będą zdania w gwarze i ich odpowiedniki w polszczyźnie ogólnej. Do każdego zdania należy dołączyć objaśnienie wyrazów, których znaczenie nie wynika z kontekstu.

W każdej kategorii mile widziany jest wstęp opisujący historię okolicy, mapka z nazwami terenowymi oraz zdjęcia, które będą pomocne w lepszym zrozumieniu kontekstu gwary.

Aby zgłosić pracę do konkursu, uczestnicy muszą wysłać plik tekstu słownika w formacie DOC i PDF, a także prawidłowo wypełniony formularz zgłoszeniowy. Dodatkowo, jeśli praca jest wynikiem współautorstwa, należy dołączyć formularze dla każdego z autorów. Termin zgłoszeń mija 30 września 2025.

Nagrodą główną w konkursie jest możliwość wydania słownika w 2026 przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi. Wyjątkowe słowniki, które zostaną nagrodzone, będą mogły trafić do szerszej publiczności, co pozwoli na dalsze szerzenie wiedzy o językowym dziedzictwie regionów.

Prace będą oceniane przez komisję konkursową na podstawie kilku kryteriów, takich jak zgodność z zakresem tematycznym konkursu, struktura pracy, estetyka oraz poprawność językowa. Komisja konkursowa, składająca się z ekspertów w dziedzinie językoznawstwa, ogłosi wyniki do 21 listopada 2025.

Podając dane do formularza zgłoszeniowego, uczestnicy konkursu wyrażają zgodę na ich przetwarzanie przez organizatora w celu realizacji konkursu, z zachowaniem zasad ochrony danych osobowych zgodnych z RODO.

Konkurs "Kolekcjoner słów gwarowych" to okazja do dokumentowania cennego dziedzictwa językowego, pielęgnowania tradycji lokalnych i dzielenia się nimi z szerszą publicznością. To także doskonała okazja dla każdego, kto chce dać wyraz swojej miłości do mowy swojej małej ojczyzny i stać się częścią większego projektu, który ma na celu ochronę gwar jako nieocenionego elementu naszej kultury.

Wszelkie szczegóły dotyczące konkursu znajdują się w regulaminie, który można pobrać pod tym linkiem. Dalsze pytania można kierować na adres e-mail: konkurs.gwara@nikidw.edu.pl oraz pod nr tel.: 601 198 148.

Źródło zdjęcia: NIKiDW