"Zapisani na kartach historii". Ludwik Mieczkowski (zdjęcia)

Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie - z tego typu powiedzeniem można spotkać się dość często i jest ono jak najbardziej aktualne. Niejednokrotnie zdarza się bowiem, że choć żyjemy w jakimś miejscu długo albo nawet od urodzenia, nie do końca zdajemy sobie sprawę, jak bliska dla nas miejscowość wyglądała na przykład kilkadziesiąt lat temu, z czego słynęła i być może słynie, jakie zabytki mieszczą się na jej terenie, a co więcej - kto w jakimś stopniu przyczynił się do jej rozwoju.



Warto jednak co jakiś czas przypominać mieszkańcom (w naszym przypadku oczywiście chodzi o społeczność ziemi ostrowskiej), kto w przeszłości miasta zaznaczył się dość mocno i co poszczególnym osobom możemy zawdzięczać. Takim aspektom chcemy poświęcić cykl pt. Zapisani na kartach historii, będący dopełnieniem cyklu Miejsca z historią. Pierwszą postacią, jaką w jego ramach pragniemy przybliżyć, jest Ludwik Mieczkowski.

Dzieje pewnego aptekarza

Jedna z osób, która w historii Ostrowi Mazowieckiej (do dnia 7 grudnia 1926 miasto nosiło wyłącznie nazwę Ostrów, po tym, jak wcześniej nazwy były jeszcze inne) zaznaczyła się niezwykle mocno, to z pewnością Ludwik Mieczkowski - syn Franciszka i Magdaleny z Trzasków, urodzony 28 lipca 1866 roku we wsi Tyszki-Piotrowo. Pochodzący z rodziny szlacheckiej chłopak w czasach młodości naukę na poziomie średnim pobierał w gimnazjum zlokalizowanym w Pułtusku, później zaś podjął studium farmacji przy Uniwersytecie Warszawskim. Dość szybko zaczęły formować się jego poglądy polityczne - wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej "Zet", a w roku 1895 przyjęto go do Ligi Narodowej. Po tym, jak studia ukończył i odbył kilkuletnią praktykę, postanowił założyć aptekę (i prowadził ją przez kilka lat - w Kurowie).

Z czasem stwierdził, że pora powrócić w rodzinne strony. Do miejscowości Ostrów Mazowiecki (jak w XIX wieku m.in. nazywano dzisiejszą Ostrów Mazowiecką) przyjechał w roku 1899 i rozpoczął pracę w aptece Juliana Nowcy. 12 września 1899 roku odbył się ślub Ludwika Mieczkowskiego z Heleną Nowcą. Z małżeństwa urodzili się: Halina, Janina i Wiktor. Teść Ludwika był znanym społecznikiem. Należał do Społecznego Komitetu Budowy Kościoła - był kasjerem, a nadto ofiarował znaczną sumę pieniędzy. Brał czynny udział w zakładaniu ochotniczych działalności - czytamy w pracy poświęconej Mieczkowskiemu, zatytułowanej Ludwik Mieczkowski - przyszły patron Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej. W pracy dodano, że teścia z zięciem połączyły nie tylko więzy rodzinne, ale i praca obywatelska. Około 1902 roku wybudował piękną dwupiętrową kamienicę, w której założył własną aptekę i skład apteczny. Resztę budynku wynajął m.in. na restaurację. Kamienica ta mieściła się przy ówczesnej ulicy Warszawskiej. Był także właścicielem kamienicy czynszowej oraz kilkuhektarowego gospodarstwa.

Mieczkowski burmistrzem

Życie Ludwika Mieczkowskiego było bardzo intensywne, w dużej mierze wypełnione pracą na rzecz lokalnej społeczności.

- Mieczkowski był członkiem Kół Narodowej Demokracji oraz Towarzystwa Oświaty Narodowej. Brał udział w tworzeniu konspiracyjnych kół oświaty w powiecie ostrowskim. Należał do współpracowników takich działaczy LN w gub. łomżyńskiej jak Jan Harusewicz, lekarz powiatowy, czy Jan Dołęga-Zakrzewski, geometra. W 1905 r. wziął udział w organizacji strajku w Miejskiej Szkole Początkowej w Ostrowi Brał też udział w działaniach koła Polskiej Macierzy Szkolnej, a po jej rozwiązaniu przez władze carskie w Kole Miłośników Sceny Polskiej przy Ochotniczej Straży Ogniowej, której był naczelnikiem, a następnie prezesem zarządu. Niezależny materialnie nie żałował prywatnych środków na działalność publiczną, dobroczynną. Przekazywał datki i leki na cele publiczne. Apteka Mieczkowskiego była w gub. łomżyńskiej ważnym punktem konspiracyjnym i kontaktowym dla kurierów i emisariuszy z Warszawy, a także punktem rozdzielczym prasy narodowo-demokratycznej - czytamy na stronie poświęconej tej postaci, a dostępnej w serwisie Wikipedia.pl.

Jeśli chodzi o funkcję burmistrza i postać Ludwika Mieczkowskiego, ważne daty stanowią zwłaszcza lata: 1915, 1918 i 1919. Jak napisano na stronie Prawy.pl, w sierpniu 1915 r., kiedy wojska rosyjskie opuściły miasto, Mieczkowski został wybrany na burmistrza. Aresztowany po zajęciu miasta przez Niemców został wykupiony przez miejscową ludność, która opłaciła kontrybucję. W 1917 r. zainicjował budowę pomnika poświęconego pamięci powstańców styczniowych, który stanął w Nagoszewie na miejscu bitwy stoczonej tu w 1863 r. W listopadzie 1918 r. brał udział w rozbrajaniu Niemców (wybrano go na tymczasowego burmistrza i pełnił tę funkcję przez miesiąc), a następnie organizował pierwszą administrację miejską w niepodległej Polsce. W 1919 r. został ponownie wybrany na burmistrza. Stanowisko to sprawował do 1927 r. Funkcję tę pełnił honorowo.

Zasługi i ciekawostki

Podczas sprawowania przez Mieczkowskiego urzędu burmistrza wybudowano elektrownię (1923-1924), rozpoczęto komasację gruntów miejskich (zakończono ją w 1931 r.), rozbudowano miasto, wzniesiono wiele budynków użyteczności publicznej, a w latach 1925-1927 wybudowano ratusz. Utworzono także estetyczne centrum miasta.

Strona Naukowy.pl wskazuje, że Mieczkowski przyczynił się do powstania w mieście Oddziału Banku Handlowego w Warszawie, który dysponował znacznymi kredytami na rozwój ostrowskiego rzemiosła i handlu, jednak bank ten działalność zakończył nieszczęśliwie, ze stratami, które w dużej mierze pokrywał z własnej kieszeni właśnie Mieczkowski, będący prezesem zarządu. Ponadto Mieczkowskiemu, jeszcze przed tym, jak został burmistrzem, można przypisać także starania w zakresie wybudowania gmachu straży w 1911 r. oraz Szkoły Początkowej, w 1913 r., późniejszej Szkoły Powszechnej im. T. Kościuszki.

- Od 1928 r. do końca życia Mieczkowski był radnym miejskim. Rozwijał aktywną działalność w ostrowskich kołach Stronnictwa Narodowego. Przez wiele lat był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. W maju 1923 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta. Zmarł w Ostrowi Mazowieckiej - w grudniu 1932. Został pochowany na miejscowym cmentarzu, w grobowcu rodzinnym - dodaje portal Prawy.pl.

- W pierwszych dniach września 1939 roku zbombardowany został dom Ludwika Mieczkowskiego. Powszechnym jest mniemanie, że lotnik pomylił ten obiekt z ratuszem. Okupanci zarządzili przeniesienie magistratu do budynku, w którym urzędował on aż do 1975 roku. Obecnie na miejscu zbombardowanej kamienicy znajduje się budynek urzędu skarbowego - stwierdzono w pracy Ludwik Mieczkowski - przyszły patron Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej.

Ciekawostką może być to, że Rada Miejska postanowiła upamiętnić zasłużonego obywatela przez nazwanie dotychczasowej ulicy Nurskiej ulicą Ludwika Mieczkowskiego. Ponadto po śmierci Mieczkowskiego rodzina wydzierżawiła aptekę przy ulicy 3 Maja magistrowi farmacji Mandatowi. Apteka została jednak doszczętnie spalona już w roku 1944 przez cofające się oddziały niemieckie. Wiktor, syn Mieczkowskiego, brał czynny udział w konspiracyjnych działaniach "Szarych Szeregów" i do dnia aresztowania był komendantem okręgu Centrum (w 1944 roku został rozstrzelany podczas egzekucji przy ul. Senatorskiej w Warszawie). Z kolei wnuk Ludwika, Andrzej Mieczkowski, zrzekł się na rzecz miasta przyznanych mu testamentem pewnego placu i budynku.

Za ciekawostkę może posłużyć także fakt, że starszy brat Ludwika był proboszczem w Wyszkowie i autorem broszury Bolszewicy na polskiej plebanii przedstawiającej wizytę przedstawicieli Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polskiego - Juliana Marchlewskiego, Feliksa Kona i Feliksa Dzierżyńskiego, która stała się inspiracją dla Stefana Żeromskiego do napisania opowiadania Na probostwie w Wyszkowie oraz do stworzenia filmu Na plebanii w Wyszkowie - w reżyserii Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki.

Materiał został opracowany na podstawie informacji o Ludwiku Mieczkowskim zamieszczonych w serwisach: Wikipedia.pl, Prawy.pl oraz Naukowy.pl, a także pracy poświęconej Ludwikowi Mieczkowskiemu przygotowanej na potrzeby Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej przez: Beatę Czarkowską, Dominikę Potomską, Emilię Skarzyńską i Magdalenę Żmijewską. Link: http://www.gp1.ostrowmaz.pl/dokumenty/Mieczkowski.pdf.

Źródło zdjęcia: praca Ludwik Mieczkowski - przyszły patron Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej, zdjęcie przedstawiające Ludwika Mieczkowskiego.

Źródło zdjęcia: praca Ludwik Mieczkowski - przyszły patron Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej, kamienica Mieczkowskiego.

Źródło zdjęcia: Fotopolska.eu, widok zbombardowanej kamienicy Mieczkowskiego.

Źródło zdjęcia: Polska.org, widok na ul. Mieczkowskiego.