Jeśli bierzesz te leki, lepiej unikaj słońca

"Reakcje fototoksyczne są wywoływane przez konkretny składnik leku, roślinny lub chemiczny, który stosowany jest przez pacjenta zewnętrznie, czyli na skórę lub doustnie. Reakcje zbliżone są do oparzeń słonecznych: mogą to być rumienie, a nawet pęcherze." - tłumaczy farmaceutka Marzena Kwiek i dodaje, że zmiany na skórze widać w miejscach odsłoniętych, wystawionych na działania promieni słonecznych. "Dlatego przed przyjęciem każdego leku należy zapoznać się z ostrzeżeniami umieszczonymi na ulotce. Czynniki fototoksyczne znajdują się także w wielu preparatach wydawanych bez recepty".



To sprawa bardzo ważna zwłaszcza teraz, gdy od kilku dni w Polsce panują upały i praży słońce. Jednak jak zaznacza Kwiek to nie temperatura, ale promienie słoneczne są pewnym zagrożeniem. Substancje zawarte w lekach, wchodząc w reakcję z promieniowaniem UV, mogą uszkodzić struktury komórkowe.

Na jakie substancje należy uważać?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne: ketoprofen, ibuprofen, diklofenak, naproksen, piroksykam, indometacyna, celekoksyb.

Sercowo-naczyniowe: furosemid, bisoprolol, kaptopryl, enalapryl, atenolol, amiodaron, amiloryd, diltiazem i hydrochlorotiazyd.

Neurologiczne i psychiatryczne: lorazepam, midazolam, diazepam, promazyna, prometazyna, haloperydol, doksepina, amitryptylina, karbamazepina.

Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze: azytromycyna, doksycyklina, tetracyklina, ciprofloksacyna, kotrymoksazol, nitrofurantoina, itrakonazol, ketokonazol, gryzeofulwina, terbinafina, ofloksacyna, lewofloksacyna.

Przeciwcukrzycowe: glipizyd, metformina.

Przeciwhistaminowe: cetyryzyna, loratadyna.

Obniżające poziom lipidów: atorwastatyna, simwastatyna, fenofibrat i bezafibrat.

W sumie, jak podają naukowcy, jest około 400 takich substancji. Czy każde zażycie lekarstwa z jednym z wymienionych składników, a następnie wystawienie się na słońce, zaszkodzi? Nie. "Substancje fotoalergiczne szkodzą tylko niektórym osobom poddanym ich działaniu, a efekt w niewielkim stopniu zależy od dawki" - wyjaśnia w swojej pracy dermatolog dr hab. n. med. Radosław Śpiewak.

Jak się chronić?

W 2017 roku naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przeprowadzili badania, którym poddano 51 osób w wieku od 60 do 87 lat. Większość, bo 46 osób, zażywała po jednym fototoksycznym leku. Pozostali w swojej apteczce mieli więcej takich specyfików. Z badań wynika, że można się zabezpieczyć, stosując fotoprotekcję, czyli nawet popularne środki chroniące przed słońcem. Problem jednak w tym, że lekarze, przepisując takie specyfiki, nie informują pacjentów o ich potencjalnym działaniu i nie radzą, jak się przygotować przed wyjściem z domu na słońce, dlatego tak ważne jest czytanie ulotek dołączonych do opakowania.

"W związku z wysoką częstością stosowania leków fototoksycznych i fotoalergicznych przez chorych w starszym wieku i związanym z tym dużym ryzykiem wystąpienia odczynów skórnych po ekspozycji na promieniowanie słoneczne, personel medyczny powinien przekazywać informacje na ten temat. Równie istotne jest jednoczesne wskazywanie metod i zasad fotoprotekcji" - napisano we wnioskach z badań.

Źródło zdjęcia: iStock