Politycy swoje, rynek swoje. Rekordowy wzrost cen masła utrzyma się przed świętami

Kostka masła w ostatnich dniach stała się gorącym, politycznym tematem. Jednak, zgodnie z raportem opracowanym przez agencję Hiper-Com Poland, platformę UCE Research oraz Grupę Blix, ceny masła w Polsce w 2024 roku wykazały dynamiczny wzrost. Na podstawie analizy ponad 4,6 tys. cen detalicznych, zarówno regularnych, jak i promocyjnych, oraz różnych typów sklepów, okazało się, że w okresie od stycznia do początku listopada br. ceny masła wzrosły średnio tylko o 2% w porównaniu do roku poprzedniego. Jednakże, jak wskazują najnowsze dane, w listopadzie i grudniu ceny poszły w górę o 29,4% oraz 30,4% rok do roku, co jest sygnałem nadchodzących jeszcze większych podwyżek.

Powody wzrostu cen masła

Wzrost cen masła wynika z kilku czynników, z których kluczowym jest sytuacja na rynku mleka. Eksperci wskazują, że produkcja mleka w 2024 roku okazała się niższa niż oczekiwano, zarówno w Unii Europejskiej, jak i w takich krajach jak Nowa Zelandia, USA czy Australia. W wyniku tego cena mleka w skupie wzrosła o 10% w ciągu zaledwie dwóch miesięcy, co bezpośrednio wpłynęło na koszt produkcji masła. Dodatkowo, przetwórcy mleka zdecydowali się skoncentrować na produkcji innych przetworów, takich jak mleko odtłuszczone czy sery, zmniejszając podaż masła.

- Zaledwie 2% wzrost cen masła może wynikać z faktu, że to jest jeden z kluczowych produktów w koszyku zakupowym. Ten podstawowy artykuł spożywczy jest często porównywany przez konsumentów podczas wyboru sklepu - zauważa dr Krzysztof Łuczak z Grupy Blix. - Sieci doskonale zdają sobie sprawę z tej wrażliwości cenowej, co sprawia, że cena masła staje się strategicznym elementem walki konkurencyjnej - wyjaśnia ekspert. Niestety, nie ma zapowiedzi, by w najbliższym czasie ceny produktu miały się ustabilizować. Jak przewiduje ekspert, 10 zł za kostkę masła to cena, która może stać się rzeczywistością już w pierwszej połowie 2025 .

Ceny masła w różnych segmentach rynku

Różnice w cenach masła w zależności od typu sklepu są wyraźnie widoczne. Największe wzrosty cen miały miejsce w supermarketach, gdzie ceny wzrosły średnio o 8,4% w okresie od stycznia do listopada 2024 roku, oraz w sieciach cash & carry (7,2%). Z kolei w sklepach typu convenience ceny poszły w górę o 5,5%. Hipermarkety i dyskonty zanotowały natomiast spadki - o 7,7% w hipermarketach i o 4,8% w dyskontach.

- Tak duże podwyżki cen masła mogą wynikać z rosnących kosztów produkcji, w tym cen surowców, energii i transportu, a także z sezonowości. Jesień to czas mniejszej podaży mleka i zwiększonego popytu na produkty mleczne, zwłaszcza przed świętami. Dodatkowym czynnikiem była zmniejszona liczba promocji, co wpłynęło na podniesienie średnich cen detalicznych - ocenia Julita Pryzmont z agencji badawczo-analitycznej Hiper-Com Poland. Piotr Biela z Grupy Blix dodaje, że spadki cen w hipermarketach i dyskontach mogą być efektem ich optymalizacji kosztów oraz strategii mającej na celu zatrzymanie klientów, którzy coraz chętniej wybierają mniejsze formaty sklepów.

Prognozy na przyszłość

Nie ma jednoznacznych wskazań, by ceny masła w najbliższym czasie miały wrócić do stabilnego poziomu. Według dra Mariusza Dziwulskiego z PKO Banku Polskiego, masło pozostaje jednym z najszybciej drożejących produktów spożywczych. - III kwartał 2024 przyniósł spadek dostaw mleka również w UE. Nastąpiła też zmiana struktury produkcji wyrobów mlecznych. Z uwagi na ponadprzeciętne spadki cen masła w II połowie 2023 , jego produkcja w UE zmalała na rzecz wzrostu produkcji innych artykułów. Według danych KE, w tym roku była niższa o 2,2% rdr. Wówczas np. produkcja serów zwiększyła się o 2,8% rdr. - mówi ekspert z departamentu analiz ekonomicznych PKO BP.

W październiku 2024 ceny masła wzrosły o blisko 22% w porównaniu do roku ubiegłego, a przyczyn tak dużych podwyżek jest kilka. Zmniejszenie podaży mleka w UE, zmiana struktury produkcji artykułów mlecznych oraz spadki produkcji masła w Polsce na rzecz innych wyrobów mlecznych, takich jak sery, również przyczyniły się do wzrostu cen. Co więcej, jeśli trend spadku dostaw mleka będzie się utrzymywał, to wzrosty cen masła mogą się jeszcze pogłębić.

Marcin Luziński, ekonomista z Santander Bank Polska, zaznacza, że cena masła w sklepach może jeszcze nieco wzrosnąć, jednak potencjał dalszych podwyżek jest już ograniczony, zwłaszcza że ceny tłuszczów roślinnych utrzymują się na obniżonym poziomie. Wzrosty cen masła mogą więc być bardziej wynikiem sytuacji rynkowej i sezonowych fluktuacji niż efektem długotrwałego trendu.

Podsumowanie

Rynek masła w Polsce w 2024 roku przeżywa trudne chwile. Polityczne spekulacje o cenie paliw, jak i masła, tylko zaogniają debatę, jak i opinie konsumentów. Po początkowo umiarkowanych wzrostach cen na poziomie 2% od stycznia do listopada, od listopada ceny zaczęły rosnąć w szybkim tempie, osiągając poziom 30% wyższy niż rok temu. Choć masło nadal jest jednym z kluczowych produktów spożywczych, jego cena wzrosła w wyniku spadku produkcji mleka, wzrostu kosztów surowców i energii oraz zmiany struktury produkcji wyrobów mlecznych. Przewidywania wskazują, że cena masła może przekroczyć 10 zł za kostkę w pierwszej połowie 2025 roku, a dalszy wzrost cen wydaje się nieunikniony, zwłaszcza jeśli sytuacja na rynku mleka nie ulegnie poprawie.

Zdjęcie poglądowe. Źródło: Pixabay/congerdesign