Edukacja, folklor, inspiracje. VI Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej w nowej formule (zdjęcia)

Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej, obchodzony 9 lutego, to okazja do celebracji dziedzictwa kulturowego, refleksji nad historią oraz podkreślenia roli nauk humanistycznych w zrozumieniu przeszłości i teraźniejszości. Dzień został ustanowiony decyzją Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w 2019, nawiązując do daty założenia Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie w 1895. W roku 2025, stowarzyszenie "Ludzie z Pasją" wraz ze Starostwem Powiatowym w Ostrowi Mazowieckiej i Miejską Biblioteką Publiczną im. Marii Dąbrowskiej, po raz szósty zorganizowano wydarzenie, które pierwszy raz odbyło się w miejscu innym niż Galeria Sztuki Jatki w Ostrowi Mazowieckiej, bo w Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Małkini Górnej.

Tegoroczne wydarzenie w Małkini Górnej otworzyło nowy rozdział w organizacji tego dnia. Starosta ostrowski Jerzy Bauer podkreślił, że takie rozwiązanie ma na celu dotarcie do szerszego grona odbiorców i lepsze uwypuklenie lokalnych tradycji. - Postanowiliśmy spróbować - w związku z nową kadencją - nowej formuły, nowego formatu i dzisiaj rozpoczynamy tournée po ziemi ostrowskiej. Mamy nadzieję, że w kolejnym '26 roku, ktoś inny nas zaprosi. Dziękuję bardzo. Cieszę się, że państwo jesteście - powiedział starosta. Wójt gminy Małkinia Górna Dariusz Rafalik, wyraził zadowolenie z wyboru małkińskiego GOKiS-u na miejsce uroczystości, wskazując na fakt, że wydarzenie jest okazją do promocji lokalnych inicjatyw i talentów.

Program obchodów obfitował w wystąpienia i prezentacje, które skupiły się na łączeniu przeszłości z teraźniejszością. Wykład Anny Gawlik poświęcony edukacji dawnych pokoleń ukazał, jak wiejskie szkoły były miejscem przekazywania zarówno wiedzy praktycznej, jak i wartości kulturowych. Projekt "Sielski dom i ogród", który prowadzi prelegentka, to przykład, jak można łączyć tradycyjne rozwiązania z potrzebami współczesnych odbiorców.

Z kolei Ewa Stempczyńska zabrała uczestników w podróż do świata dawnych krajobrazów i portretów, pokazując zdjęcia wykonane na terenie powiatu ostrowskiego, przez nią samą i jej męża Sławomira, inspirowane twórczością Wiktora Wołkowa. - Zabrzmi to może trochę nostalgicznie i smutno, ale tak niestety zmienia się świat. Pewne rzeczy mijają bezpowrotnie. Myślę, że wielu osobom pozwolą one (zdjęcia - przyp. red.) cofnąć się w czasie i przywołać zapisane w pamięci i własne przeżycia z dawno minionych lat - rozpoczęła prelegentka. Cykl fotografii Stempczyńskich, ukazujący przemijające obrazy wsi, wzbudził wzruszenie i refleksję nad zmieniającym się obliczem regionu.

Po przerwie kawowej Karol Dąbkowski, wójt gminy Szulborze Wielkie, dzieląc się osobistymi doświadczeniami, opowiedział o codziennym życiu dawnych wsi. - Drodzy państwo, ja tak się zastanawiałem - dostałem propozycję, z jakiej racji? Ani ja historyk, ani jakieś zamiłowanie do historii, żaden antropolog. Ale gdy tak zacząłem głębiej temat analizować, no to stwierdziłem, że jednak chyba w tym temacie trochę wiem i trochę mogę już poopowiadać, ponieważ to, co będę opowiadał, będzie pochodziło wszystko z mojej pamięci, takiej najgłębszej, z tego, co udało mi się w pamięci zachować - rozpoczął Dąbkowski. W jego wystąpieniu pojawiły się zarówno anegdoty, jak i trudne tematy związane z wyzwaniami, przed którymi stawały wiejskie społeczności.

Jednym z ważnych punktów programu była prezentacja Katarzyny Lubczyńskiej z Muzeum Dom Rodziny Pileckich, która omówiła edukacyjne inicjatywy skierowane do młodzieży. Zajęcia muzealne, takie jak "Szlachcic na zagrodzie" czy "Na skraju Puszczy Białej", przybliżają młodym ludziom zarówno życie codzienne dawnych mieszkańców, jak i tragiczne wydarzenia okresu II wojny światowej. Prezentacja zwróciła uwagę na potrzebę łączenia nauki historii z praktycznymi metodami edukacyjnymi, które angażują i inspirują młodzież.

Nieodłącznym elementem obchodów były występy artystyczne. Zespół "Małkinianka", działający od czterdziestu lat, zaprezentował nowy repertuar, sięgający do tradycji kurpiowskich. Publiczność miała również okazję posłuchać gry na ligawce w wykonaniu Piotra Godlewskiego - instrumentu będącego symbolem mazowieckiej tradycji muzycznej.

Następnie dyrektorka GOKiS, Ewa Siwek, podkreśliła że kultura ludowa, choć zmieniająca swoje oblicze, wciąż odgrywa ważną rolę w życiu lokalnych społeczności. Dzięki współczesnym formom promocji, takim jak koncerty czy warsztaty, folklor zyskuje nowych odbiorców i inspiruje do działań twórczych.

Uroczystości zakończyły się podziękowaniami dla organizatorów i prelegentów. Wójt Dariusz Rafalik zaprezentował nowo wydaną publikację "Legendy Mazowsza", a wójt Karol Dąbkowski przystał na propozycję starosty Jerzego Bauera, aby przyszłoroczna edycja Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej odbyła się w Szulborzu Wielkim.

VI Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej był dowodem na to, że tradycje ludowe nie tracą na znaczeniu, a wręcz przeciwnie - dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczności i instytucji zyskują nowy wymiar. Zainteresowanie, jakie wzbudziły prelekcje i występy, świadczy o tym, że tradycja i nowoczesność mogą wzajemnie się przenikać, tworząc przestrzeń dla dialogu między pokoleniami. Dzięki takim wydarzeniom, bogactwo kulturowe regionu zyskuje należne mu miejsce w świadomości społecznej.

Wydarzenie odbyło się w piątek, 7 stycznia 2025 w Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu w Małkini Górnej.