"Zapisani na kartach historii". Ksiądz Józef Ciesielski

Źródło zdjęcia: archiwum

Józef Ciesielski urodził się 18 listopada 1878 roku w Glinojecku w powiecie ciechanowskim. Jego rodzicami byli Władysław i Marianna z Zaborskich, a rodzina należała do wielodzietnych.



Losy rodziny Ciesielskich, jak wielu rodzin północno-mazowieckich, były związane z procesem uprzemysłowienia tego regionu. Powstające w okolicy cukrownie (Ciechanów, Glinojeck, Łukowe czy najmłodsza z nich Krasiniec) dawały pracę setkom żyjących często na skraju ubóstwa rodzin. Dawały poczucie bezpieczeństwa socjalnego - inwestujące w ich powstanie rody ziemiańskie zainteresowane były przecież długotrwałą działalnością (czyli godziwym zyskiem) - czytamy w artykule zatytułowanym Ks. Józef Ciesielski 1878-1944, proboszcz i dziekan ostrowski 1925-1944 autorstwa Arkadiusza Parzycha, zamieszczonym w 3. numerze Rocznika Ostrowskiego.

Właśnie w takiej cukrowni, w Glinojecku, podjął pracę Władysław Ciesielski, czyli ojciec głównego bohatera naszej opowieści.

Józef, idąc za powołaniem, podejmuje studia w seminarium płockim... Naukę w seminarium wieńczą święcenia kapłańskie przyjęte 6 czerwca 1903 r. w płockim kościele poreformackim z rąk biskupa J. Szembeka. Nowo wyświęcony kapłan trafia początkowo do Kadzidła, a w 1905 r. do Zuzeli, miejsca narodzin i wczesnego dzieciństwa Stefana Wyszyńskiego, przyszłego Prymasa Tysiąclecia, a wówczas czteroletniego synka organisty.

Choć młody wikariusz z pewnością zdążył poznać rodzinę Wyszyńskich, jego pobyt w niewielkiej Zuzeli nie trwa długo. Podejmuje bowiem dalszą naukę - na Katolickim Uniwersytecie Lowanium. Tytuł doktora filozofii uzyskuje, mając 31 lat. Wydaje się, że to wręcz idealny czas, by w pełni rozwinąć karierę naukową. Młody ksiądz decyduje się jednak na powrót do pracy na stanowisku wikariusza.

Kolejnym miejscem, do którego trafia, jest Bieżuń - luty 1909, a następnie Baranowo - kwiecień tego samego roku. Przebywa tam do sierpnia 1911 roku, kiedy to zostaje przeniesiony na placówkę do Jednorożca; filię Parafii w Chorzelach, którą zarządza do 1915 r. - dodaje w tekście Arkadiusz Parzych.

Już podczas pobytu w tej parafii można dostrzec umiejętności zarządcze księdza Ciesielskiego. Jednym z ważniejszych dzieł, których wówczas dokonał, jest ogrodzenie jednorożeckiego cmentarza kamiennym murem. Niestety czas, w którym przyszło mu sprawować pieczę nad pracą parafii, był wyjątkowy niewdzięczny. Kapłana spotykają przykrości związane z wybuchem wojny: front działań zbrojnych przyniósł parafii zniszczenia, bowiem świątynia i zabudowania uległy spaleniu.

W prasie katolickiej z tego okresu zachowała się relacja proboszcza pułtuskiego ks. Franciszka Flaczyńskiego, z czerwca 1915 roku, który przyjął do siebie grupę uchodźców z Jednorożca wraz z ich duszpasterzem, ks. Józefem Ciesielskim. Przeżycia, które spotkały ks. Ciesielskiego w Jednorożcu, były prawdopodobnie przyczyną jego przeniesienia w listopadzie 1915 r. do spokojnego Lubiela - małej parafii w Puszczy Białej, położonej na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych. Administrował nią aż do 1922 roku - czyli do momentu następnej zmiany, tj. mianowania na proboszcza w Broku. Zmiana ta, jak się okazało trzy lata później, stała się również udziałem w zmianach administracyjnych Kościoła - dekanat ostrowski wraz z Brokiem staje się częścią nowo powstałej diecezji łomżyńskiej, a ks. dr Józef Ciesielski 20 stycznia 1925 r. obejmuje probostwo w Ostrowi Mazowieckiej, po zmarłym w grudniu 1924 r. ks. kanoniku Adamie Koszutowskim. W tym samym okresie zostaje również dziekanem dekanatu ostrowskiego - czytamy we wspomnianym artykule.

Po kilku latach przebywania w Ostrowi ksiądz mógł pochwalić się prowadzeniem wielu inicjatyw parafialnych, a wśród nich znalazły się: tercjarswo, uczestniczenie w życiu szkół, kółka żywego różańca oraz kolportaż prasy religijnej. Aktywność w zakresie szkół miała formę udziału w gremiach doradczych, w tym np. ws. dozoru szkolnego szkół powszechnych, w organach zarządzających 2 ochronek i schroniska dla dzieci, radach żeńskiej szkoły zawodowej i szpitala sejmikowego. Aktywnie działał w Sokole, zasiadał także w Radzie Nadzorczej Banku Ludowego w latach 1939-1944, będąc jej przewodniczącym.

Ponadprzeciętna aktywność ks. Ciesielskiego w wielonarodowościowej i wieloreligijnej Ostrowi lat międzywojennych była pozytywnie oceniana przez duszpasterzy łomżyńskich - od roku 1926 był kanonikiem gremialnym kapituły łomżyńskiej. Był jedną z najważniejszych postaci w życiu diecezji. W 1934 r. bp Łukomski, w ramach rozwoju istniejących w każdej parafii Kół Akcji Katolickiej, powołał osiem okręgów, którymi mieli kierować asystenci kościelni. Wśród tych ośmiu znalazł się okręg ostrowski z ks. Ciesielskim w roli asystenta kościelnego.

1939 rok to kolejne mocne doświadczenie w życiu ks. Ciesielskiego. Z jednej strony to czas napaści totalitaryzmów na Polskę, ale z drugiej to miły akcent w historii ostrowskiej parafii. Osiada w niej Tadeusz Paweł Zakrzewski, biskup pomocniczy, który, jak się później okazało, z szacunkiem odnosił się do gospodarza ostrowskiej plebanii. Tą Ciesielski zawiadywał z rzeczywistą rozwagą, choć nieobce były mu problemy zdrowotne. Historyk dziejów Kościoła i biograf bpa Zakrzewskiego - ks. profesor Michał Marian Grzybowski, zwrócił uwagę na szerzej nieznane, acz istotne fakty dotyczące wówczas samego ks. Ciesielskiego, w tym to, iż chorował na cukrzycę.

Bp Zakrzewski ani słowem nie wspomina, że na skutek postępującej choroby ks. Ciesielskiego ostatnie cztery miesiące jego życia, do września 1944 r., to właśnie bp w dużej mierze wypełniał obowiązki proboszcza.

Ks. kanonik dr Józef Ciesielski rozstał się z życiem doczesnym 24 września 1944 r., prawdopodobnie po godz. 15. Wcześniej przystąpił do sakramentu pokuty, odprawił mszę św. i służył na mszach. Gdy poczuł się źle, wrócił na plebanię. Odszedł w ciszy.

Uroczystości pogrzebowe odbyły się w ostrowskiej świątyni pod przewodnictwem bpa Zakrzewskiego. Ciało zmarłego spoczęło na ostrowskim cmentarzu w sąsiedztwie grobu poprzedniego proboszcza, ks. kanonika Koszutowskiego z jednej strony i kaplicy św. Zofii z drugiej. Skromny grób ks. Ciesielskiego został odnowiony staraniem obecnego gospodarza Parafii pw. Wniebowzięcia NMP ks. dra Jana Okuły. Na nowej tablicy nagrobnej znalazła się, tak jak na oryginalnej, zniszczonej przez upływ czasu, inskrypcja: Prosi o Zdrowaś Maria.

Bazę do opracowania materiału stanowił artykuł autorstwa Arkadiusza Parzycha zamieszczony w 3. numerze Rocznika Ostrowskiego: https://ludziezpasja.org/projekty/rocznik-ostrowski/.