W jednej z odsłon naszego cyklu pt. Zapisani na kartach historii przybliżyliśmy mieszkańcom miasta i powiatu ostrowskiego Ludwika Mieczkowskiego; cenionego społecznika, a przy tym lokalnego aptekarza i włodarza, funkcję publiczną pełniącego honorowo. To właśnie Mieczkowski położył podwaliny pod ostrowską bibliotekę, a wcześniej zabiegał o dogodną siedzibę dla strażaków oraz wspierał szeroki katalog miejscowych inicjatyw kulturalno-oświatowych (artykuł o Mieczkowskim jest dostępny pod linkiem: https://www.ostrowmaz.com/aktualnosci/29918).
REKLAMA
Przełomowa rozmowa
Tym razem o Mieczkowskim wspominamy w kontekście historii ostrowskiego ratusza (tego, który w Ostrowi jest do dzisiaj), a ta można rzec zaczęła się w październiku 1924 roku. Wówczas, podczas rozmowy burmistrza Mieczkowskiego z Gracjanem Kamińskim, wiceburmistrzem, padła myśl o wzniesieniu gmachu z przeznaczeniem go na siedzibę władz miejskich. Oczywiście od razu należy zaznaczyć, że jeszcze przed wybudowaniem dzisiejszego ratusza, w Ostrowi były podobne budynki. Najprawdopodobniej możemy mówić o przynajmniej trzech ratuszach drewnianych.
Z czasem uległy one zniszczeniu, a liczniejsze wzmianki zachowały się w związku z budowlą z prawdopodobnie około 1800 roku. Był to piętrowy budynek o wymiarach około 10x12 m z balkonem i wieżą. Stał na obecnym Placu Księżnej Anny Mazowieckiej frontem na północ, tu, gdzie obecnie pomnik-głaz 18. PAL-u (...) - czytamy w pracy zatytułowanej Ludwik Mieczkowski - przyszły patron Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej.
Bazując na dawnych przekazach ustnych, można wywnioskować, iż magistrat miał zamiar wybudować większy ratusz. Jako materiał miało posłużyć drewno pochodzące z lasu miejskiego. Jednak ostatecznie nie wyrażono zgody na stawianie ratusza drewnianego, dlatego prace utknęły. Z czasem plan wybudowania ratusza murowanego uznano za niezwykle prestiżowe przedsięwzięcie. Ratusz stanowił bowiem odzwierciedlenie zamożności miasta.
Po wspomnianej rozmowie Mieczkowskiego z Kamińskim plany szybko zaczęto wdrażać w życie, tym bardziej, że o zamyśle dobrze wypowiadano się również w kręgach ponadlokalnych, co poniekąd zwiastowało sukces inwestycji. Przygotowaniem szkiców zajął się architekt współpracujący z miastem, Stefan Zwolanowski. To on przedstawił władzom dwa projekty ratusza. Zdecydowano się wybrać ten, który przewidywał wzniesienie budynku o większych wymiarach. Po wykonaniu planów budowlanych i zatwierdzeniu ich przez Radę Miejską i Urząd Wojewódzki w Białymstoku rozpoczęto budowę. Koszt oszacowano na 350 tys. Część z tych środków miasto miało pokryć z własnych funduszy/sprzedaży drewna z wyrębu lasu miejskiego, a pozostałą część z kredytów z Polskiego Banku Komunalnego i Banku Gospodarstwa Krajowego.
Niezadowolenie handlarzy
Chociaż wielu mieszkańców miasta na pewno z dużym zainteresowaniem oczekiwało realizacji inwestycji, była też grupa nieakceptująca takiego stanu rzeczy. Przeciwnicy przedstawionej koncepcji rekrutowali się w dużej mierze spośród handlarzy żydowskich, który niechętnie godzili się z myślą, iż ratusz powstanie w miejscu, w którym do tej pory było targowisko. Spodziewając się protestów, wczesnym rankiem w połowie maja 1925 roku, na plac budowy zjechały się wozy załadowane gotowymi elementami ogrodzenia. Sukcesywnie je opróżniano, a następnie wolną przestrzeń wypełniano pozrywanym brukiem.
Przedstawiciele Gminy Żydowskiej w Ostrowi przybyli z protestem do burmistrza Ludwika Mieczkowskiego. Po okazaniu im zatwierdzonych planów budowy udali się po interwencję kolejno do: starosty, wojewody, ministra i posłów żydowskich. Na pismo Związku Kupców Żydowskich w Ostrowi, które wpłynęło do starostwa, stwierdzające zagrożenie w egzystencji 200 sklepikarzy ostrowskich, magistrat replikował, iż przez planowy rozwój i rozbudowę miasta wspomniani kupcy mogą tylko zyskać. Uznając sprawcą całej sytuacji burmistrza Mieczkowskiego, Żydzi rozpoczęli bojkot jego apteki, wystawiając warty zabraniające ich współwyznawcom robienia tam zakupów. Znana jest anegdota, że Gmina Żydowska w Ostrowi obiecała pokryć koszty budowy ratusza zlokalizowanego poza rynkiem - czytamy w pracy poświęconej Ludwikowi Mieczkowskiemu, przygotowanej na podstawie różnych źródeł przez Beatę Czarkowską, Dominikę Potomską, Emilię Skarzyńską i Magdalenę Żmijewską. Ostatecznie rynek przeniesiono.
Po początkowych perturbacjach budowa toczyła się wartko, aż w końcu w 1927 roku odbyło się poświęcenie ratusza. Burmistrz Mieczkowski powitał przybyłych na uroczystość, a o odprawienie mszy przy ołtarzyku specjalnie zaaranżowanym na tę okoliczność poprosił Józefa Ciesielskiego, lokalnego proboszcza (artykuł o księdzu Ciesielskim jest dostępny pod linkiem: https://www.ostrowmaz.com/aktualnosci/32570). Po zakończeniu modlitwy goście rozpoczęli zwiedzanie ratusza, a zgromadzona publiczność miała okazję wysłuchać koncertu w wykonaniu Orkiestry Ochotniczej Straży Pożarnej.
By uczcić doniosłe wydarzenie, Mieczkowski w salonach własnego domu wydał bankiet z udziałem przedstawicieli miejscowych organizacji społecznych, radnych, projektanta i budowniczych, na którym wśród przybyłych niemały podziw wzbudził fakt, iż włodarz swą funkcję pełni honorowo; należną mu pensję przeznaczając na cele miasta.
Budynek oddany do użytku prezentował się okazale. Wyglądem swym nawiązywał do neobarokowych budowli pałacowych. Elegancji dodawały: piękna wieża z zegarem, cztery wysunięte naroża ozdobione hełmami, balustradowa attyka z postaciami alegorycznymi trzymającymi herb miasta, otoczony ornamentami roślinnymi herb kuty w żelazie i drzwi wejściowe ozdobione metaloplastyką. Pomieszczenia ratusza, prócz obszernej sali obrad, zajęły na biura: magistrat i jego agendy, biblioteka miejska, Komunalna Kasa Oszczędności, posterunek policji, a w piwnicach zaaranżowano areszt. Co ciekawe, w salach ratusza odbywały się m.in.: bale charytatywne, sylwestrowe i karnawałowe.
Późniejsze dzieje ratusza
Z biegiem czasu budynek zajęły: Wojskowa Komendantura Miasta, Posterunek Policji Granatowej i areszt. Później okupanci uciekający przed wojskami radzieckimi w nocy z 26/27 sierpnia 1944 roku podpalili: ratusz, starostwo, szkoły i inne urzędy oraz domy od zachodniej strony obecnego Placu Księżnej Anny Mazowieckiej. Odbudowę z ruin podjęto w 1948 roku, a po jej zakończeniu w 1951 roku gmach przeznaczono na siedzibę Powiatowej Rady Narodowej. Po likwidacji powiatów w 1975 roku miasto odzyskało obiekt.
Bazę do stworzenia artykułu stanowiły informacje zawarte w materiale Ludwik Mieczkowski - przyszły patron Gimnazjum Publicznego nr 1 w Ostrowi Mazowieckiej autorstwa Beaty Czarkowskiej, Dominiki Potomskiej, Emilii Skarzyńskiej i Magdaleny Żmijewskiej.
Komentarze
Komentarze publikowane pod artykułami są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść tych opinii.