Nie zapomnieli o czerwcowych bohaterach 1863 roku. 161. rocznica bitwy pod Nagoszewem (zdjęcia, wideo)

Była wiosna 1863 roku. Partie powstańcze pod ogólnym dowództwem Maksymiliana Broniewskiego, skoncentrowane w lasach ostrowskich, stały się celem niespodziewanego ataku silnej kolumny rosyjskiej. Składała się ona z trzech rot piechoty, szwadronu huzarów i pół sotni kozaków. Oddziały powstańcze były zaskoczone przez Rosjan w momencie, gdy nie spodziewały się ataku. Dowódca, Maksymilian Broniewski, który odpowiadał za strategię i morale swoich ludzi, wraz z jazdą zdecydował się na szybką rejteradę. Dzisiejsze źródła określają ten czyn różnie - jako akt tchórzostwa lub manewr celowy. Zdarzenie było ogromnym ciosem dla polskich sił, które musiały stawić czoła przeciwnikowi bez wsparcia konnicy i bez dowództwa.

Pozostawiona na polu bitwy piechota kurpiowska, złożona głównie z lokalnych chłopów, nie zamierzała się poddać. Uzbrojeni w kosy i karabiny, stawili heroiczny opór rosyjskim oddziałom. Mimo przewagi liczebnej i lepszego uzbrojenia wroga, Kurpie urządzili Rosjanom prawdziwą rzeź. Ich walka była na tyle zaciekła, że Rosjanie zaczęli tracić grunt pod nogami, a ich morale znacznie spadło. Żołnierze rosyjscy bronili się w zabudowaniach, ale zostały one podpalone przez mieszkańców.

Niestety, walka na korzyść polskich powstańców nie trwała długo. Sytuacja zmieniła się diametralnie wraz z przybyciem posiłków pod dowództwem generała Tolla. Rosyjska przewaga liczebna i strategiczna przeważyła szalę bitwy. Jednak mimo trudnej sytuacji, kosynierzy zdołali się przebić w stronę Bugu, co było aktem niesamowitego męstwa i determinacji. Polskie straty w tej bitwie były znaczne. Na polu walki pozostało 110 zabitych powstańców, a 20 odniosło rany. Pomimo tych strat, bitwa w lasach ostrowskich stała się symbolem niezłomności i odwagi polskich chłopów, którzy pomimo braku profesjonalnego dowództwa i przewagi wroga, potrafili stawić skuteczny opór.

Ważnym elementem pamięci o bohaterach powstania styczniowego są uroczystości, które pozwalają na oddanie hołdu tym, którzy oddali życie za wolność Polski. W Nagoszewie, to już piękna tradycja. Uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej polowej, koncelebrowanej przez biskupa Tadeusza Bronakowskiego oraz księdza prałata Jarosława Hrynaszkiewicza, proboszcza parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Broku.

Po mszy świętej Henryk Fidura, dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej im. Powstańców 1863 Roku w Nagoszewie, powitał zgromadzonych gości, wyrażając wdzięczność za ich obecność i wsparcie w podtrzymywaniu pamięci o powstaniu.

Wśród zaproszonych na uroczystość osobistości, znaleźli się m.in.:
- bp Tadeusz Bronakowski, biskup pomocniczy łomżyński;
- ks. prał. Jarosław Hrynaszkiewicz, proboszcz parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Broku;
- Waldemar Brzostek, wójt gminy Ostrów Mazowiecka;
- Dorota Ambroziak, dyrektorka Wydziału Edukacji Urzędu Miasta w Ostrowi Mazowieckiej;
- Piotr Radziszewski, przewodniczący Rady Gminy Brok;
- Krystyna Kossowska, przewodnicząca Rady Gminy Ostrów Mazowiecka;
- Justyna Zawłocka, radna Rady Powiatu Ostrowskiego;
- Kamil Narewski, radny Rady Powiatu Ostrowskiego, sołtys Nagoszewa;
- płk Leszek Iwaniec, dowódca 22. Wojskowego Ośrodka Kartograficznego w Komorowie;
- st. chor. Dariusz Polak, przedstawiciel 52. Batalionu Lekkiej Piechoty w Komorowie;
- asp. Emilia Podbielska, przedstawicielka Komendy Powiatowej Policji w Ostrowi Mazowieckiej;
- płk zw. Jerzy Trojanowski, prezes Związku Piłsudczyków RP oddział Ostrów Mazowiecka;
- Agnieszka Kurczewska, dyrektorka Gminnej Biblioteki Publicznej w Nagoszewie;
- Dorota Ludwikowska, kierowniczka Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej;
- Marian Grabowski, prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Nagoszewie;
- dyrektorzy i przedstawiciele szkół podstawowych z terenu gminy Ostrów Mazowiecka;
- dyrektorzy i przedstawiciele szkół średnich z terenu powiatu ostrowskiego.

Następnie głos zabrał wójt Waldemar Brzostek, który w swoim przemówieniu nawiązał do heroizmu powstańców, ich walki o wolność oraz znaczenia, jakie te wydarzenia mają dla współczesnej społeczności. - Spotykamy się po raz kolejny, aby uczcić i upamiętnić zryw powstańczy 1863 roku. Nasze myśli dzisiaj krążą wokół uczestników bitwy czerwcowej pod Nagoszewem. Modliliśmy się za osoby, które tutaj poniosły największą ofiarę. Ofiary złożoną na ołtarzu ojczyzny. Ofiarę złożoną w imię wolności naszego kraju, naszej szanownej i prześwietnej Rzeczypospolitej - rozpoczął wójt Waldemar Brzostek.

- Wspominamy dzisiaj udział mieszkańców Nagoszewa, okolic, mieszkańców Ostrowi, którzy na wieść o tym, że oddziały powstańcze zbliżają się do Nagoszewa, a naprzeciwko nim podążają doborowe oddziały carskie, ruszyli im z pomocą. Wspominamy dzisiaj mieszkańców - włościan nagoszewskich - którzy w krytycznym momencie bitwy podpalili własne zagrody, ponieśli w płomieniach śmierć. Tym wszystkim, którzy tutaj spotkali się z bronią w ręku, przyświecał jeden cel - wolna, niepodległa Polska. Wiemy, jak zakończyło się powstanie styczniowe. Wiemy, ile ofiar poniosło społeczeństwo Polski. Przez kolejne dziesięciolecia trudno było nadrobić to, co wówczas stracono - życie, dobytek, majątek, wszelkie dobra narodowe - kontynuował.

Kulminacyjnym momentem uroczystości było złożenie kwiatów pod pomnikiem upamiętniającym powstańców styczniowych. Delegacje reprezentujące różne organizacje i instytucje oddały hołd bohaterom, symbolicznie wyrażając wdzięczność i pamięć o ich poświęceniu. Kwiaty stały się znakiem szacunku i uznania dla tych, którzy walczyli za wolność i niepodległość Polski.

Uroczystości ku pamięci bitwy pod Nagoszewem są także świętem tutejszej szkoły, która nosi imię Powstańców 1863 Roku. Z tej okazji młodzież z nagoszewskiej placówki zaprezentowała ciekawy montaż słowno-muzyczny. Występ był nie tylko artystycznym wyrazem upamiętnienia, ale również formą edukacji młodszych pokoleń. Młodzi artyści, poprzez recytacje, śpiewy i przedstawienia, przybliżyli zebranym historię powstania styczniowego, przypominając o jego znaczeniu i wpływie na współczesną tożsamość narodową. Całość zakończył wspólny posiłek - tradycyjna grochówka.

Wydarzenie upamiętniające 161. rocznicę bitwy pod Nagoszewem, odbyły się we wtorek, 28 maja 2024.