Andrzejki. Zwyczaje, wróżby, zabawa

Przepowiednie i zabawa tej nocy to już tradycja. Andrzejki w 2021 roku wypadają w noc z poniedziałku na wtorek, i nie jest to może najlepszym czasem na świętowanie. Dlatego wiele imprez i zabaw odbędzie się we wcześniejszy weekend. Kluby taneczne już reklamują swoje atrakcje, a wiele osób spędzi ten wieczór w domach i będzie wróżyć.



Dlaczego wróżymy?

Skąd tradycja przepowiadania przyszłości akurat tej nocy? To jest owiane tajemnicą, a część ekspertów ocenia, że jest to zwyczaj wywodzący się jeszcze ze starożytnej Grecji. Pewny natomiast jest fakt, że w polskim piśmiennictwie pierwsza wzmianka o św. Andrzeju pochodzi z 1557 roku. Bo trzeba wyjaśnić, że nazwa tego dnia (a także nocy i zabawy) wzięła się właśnie od tej postaci.

Św. Andrzej

Andrzej Apostoł pochodził z żydowskiej rodziny mieszkającej nad Jeziorem Galilejskim. Był bratem św. Piotra. Początkowo był uczniem Jana Chrzciciela, a następnie Jezusa Chrystusa, którego po raz pierwszy zobaczył podczas chrztu w Jordanie. Św. Andrzej głosił Ewangelię i zginął śmiercią męczeńską na krzyżu w kształcie litery X. Jest patronem narodów słowiańskich, małżeństw, podróżujących, rybaków, rycerzy, woziwodów oraz rzeźników. Nic z tego nie pasuje jednak do wróżb i przepowiadania przyszłości.

Zwyczaje w Polsce

Lata temu do andrzejek podchodzono bardzo poważnie, nadając im charakter nie tyle dotyczący ogólnych wróżb, ile konkretnie zamążpójścia. Podczas różnorakich zabawa próbowano wywróżyć np. to, która panna wyjdzie najszybciej za mąż. Ślady tego są mocno zauważalne we współczesnych zabawach andrzejkowych. Z biegiem lat ten zwyczaj stracił na powadze i obecnie oznacza raczej zabawę, w której udział mogą brać zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Dorośli i dzieci.

Zabawy i przepowiednie

Wszystkie tradycyjne zabawy andrzejkowe odnoszą się do tego samego: do przepowiadania przyszłości. Okazuje się, że na wróżenie jest bardzo wiele różnych sposobów. Nikt nie może dać gwarancji, że przepowiednie się sprawdzą, dlatego lepiej podchodzić do nich z dużym dystansem.

Lanie wosku. Najbardziej znana wróżba, w której chodzi o to, aby wylać gorący wosk na wodę. Trzeba to robić przez dziurkę od klucza. Kiedy substancja unosząca się na powierzchni cieczy zastygnie, z kształtu plamy wosku odczytuje się znaczenie. Często posiłkuje się przy tym cieniem, jaki rzuca na ścianę.

Rzut butem. Zabawa polega na zdjęciu buta z lewej nogi. Jego właściciel staje tyłem i oddaje rzut do tyłu. Jeżeli but upadnie podeszwą do podłogi, a jego czubek jest skierowany w stronę drzwi, to zwiastuje to rzucającemu szybki ślub.

Cztery filiżanki. Także znana wróżba. Należy wziąć cztery naczynia i włożyć pod nie odpowiednio: obrączkę, listek i monetę. Ostatnią trzeba pozostawić pustą. Filiżanki zamienia się miejscami, a wskazana osoba wybiera jedną z nich i wyjmuje ukrytą rzecz: obrączka oznacza miłość, listek oznacza małżeństwo, a moneta bogactwo. Pusta filiżanka nie niesie ze sobą żadnej przepowiedni.

Obieranie jabłka. Każdy z uczestników sięga po podobnej wielkości jabłka i zaczyna je obierać. Zadaniem jest takie wykonanie czynności, aby uzyskać najdłuższą, nieprzerwaną obierkę. Jej długość przewiduje staż w małżeństwie. Dodatkowo można obierkę rzucić na ziemię, a powstały w taki sposób kształt interpretować, tak jak literę, na którą będzie zaczynało się imię ukochanej osoby.

Karteczki pod poduszką. Na małych papierkach wypisuje się imiona zarówno chłopców, jak i dziewcząt (w zależności od płci osoby, której się wróży) i chowa się je pod poduszką. Rano osoba na niej śpiąca sięga po jedną z karteczkę. Imię na niej zapisane będzie nosiła ukochana osoba.

Wyścig butów. Obok lania wosku najpopularniejsza wróżba. Każdy z uczestników zdejmuje jeden but i ustawia się je w kolejce w stronę drzwi. Obuwie z końca przesuwa się na pierwsze miejsce, aż do momentu, gdy kolejka sięgnie progu. Właściciel buta, który będzie pierwszy, według wróżby pobierze się najszybciej.

Źródło zdjęcia: iStock